કેટલા હસમુખ હતા ને કેવા દીવાના હતા

કેટલા હસમુખ હતા ને કેવા દીવાના હતા,
આપણે જ્યારે જીવન માં એકબીજાના હતા.
મંદીરો ને મસ્જીદો મા જીવ ક્યાંથી લાગશે,
રસ્તે રસ્તે જ્યા સફર માં એના મયખાના હતા.
આપને એ યાદ આવે તો મને યાદ આપજો,
મારે શું કેહવુ હતુ, શું આપ કેહવાના હતા.
કેટલુ સમજાવશે એ લોકને તું પણ “આદિલ”
તારા પોતાના તને ક્યાથી સમજવાના હતા

                            - આદિલ મન્સુરી

માનવ ન થઇ શક્યો તો એ ઇશ્વર બની ગયો.

માનવ ન થઇ શક્યો તો એ ઇશ્વર બની ગયો.
જે કંઇ બની ગયો, એ બરાબર બની ગયો.
વર્ષો પછી મળ્યાં તો નયન ભીનાં થઇ ગયાં.
સુખનો પ્રસંગ શોકનો અવસર બની ગયો.
જ્યારે કવિતા લખવાનું ઇશ્વરને મન થયું
ત્યારે હું એના કાવ્યના અક્ષર બની ગયો.
રસ્તામાં એટલી બધી ખાધી છે ઠોકરો
મંઝિલ સુધી પહોંચતા પગભર બની ગયો
એ મુજને રડતો જોઇને ખુદ પણ રડી પડ્યાં.
મારો જ પ્રશ્ન એમનો ઉત્તર બની ગયો.
ઉંચકી રહ્યો ગઝલની ઇમારતના ભારને
એને નમન જે પાયાનો પથ્થર બની ગયો
છે આજ મારા હાથમાં મહેંદી ભરેલ હાથ,
મારો ય હાથ આજ તો સુંદર બની ગયો.
‘આદિલ’ના શેર સાંભળી આશ્ચર્યથી કહ્યું:
ગઇ કાલનો આ છોકરો શાયર બની ગયો.

                                      - આદિલ મન્સૂરી

દિલ મા કોઇની યાદ ના પગલાં રહી ગયા

દિલ મા કોઇની યાદ ના પગલાં રહી ગયા,
ઝાંકળ ઊડી ગયું અને ડાઘાં રહી ગયા.
એને મળ્યા છતાંય કોઇ વાત ના થઇ,
ગંગા સુધી ગયા અને પ્યાસા રહી ગયા.
ફૂલો લઇને બાગથી હું નીકળી ગયો,
ને પાનખરના હાથમાં કાંટા રહી ગયા.
વરસ્યા વિના જંતી રહી શિર પરથી વાદળી,
‘આદિલ’ નજર ઉઠાવીને જોતા રહી ગયા.

                                            -આદિલ મન્સુરી

જ્યારે પ્રણયની જગમાં શરૂઆત થઈ હશે

જ્યારે પ્રણયની જગમાં શરૂઆત થઈ હશે,
ત્યારે પ્રથમ ગઝલની રજૂઆત થઈ હશે.
પહેલા પવનમાં ક્યારે હતી આટલી મહેક,
રસ્તામાં તારી સાથે મુલાકાત થઈ હશે.
ઘૂંઘટ ખુલ્યો હશે ને ઊઘડી હશે સવાર,
ઝુલ્ફો ઢળી હશે ને પછી રાત થઈ હશે.
ઊતરી ગયા છે ફૂલના ચહેરા વસંતમાં,
તારા જ રૂપરંગ વિષે વાત થઈ હશે.
‘આદિલ’ને તે જ દિવસથી મળ્યું દર્દ દોસ્તો,
દુનિયાની જે દિવસથી શરૂઆત થઈ હશે.

                                   -આદિલ મનસુરી

પાંપણોને સહેજ ઢળવાનું કહો

પાંપણોને સહેજ ઢળવાનું કહો.
સ્વપ્નને ક્યારેક ફળવાનું કહો.
ચોકમાં આવીને મળવાનું કહો
લાગણીઓને પલળવાનું કહો.
દર્પણોમાંથી નીકળવાનું કહો
આ પ્રતિબિંબોને છળવાનું કહો.
લો સપાટી પર બરફ જામી રહ્યો
આ સમુદ્રોને ઉકળવાનું કહો.
સાંજ પડવાની પ્રતિક્ષા છે બધે
હા કહો, સૂરજને ઢળવાનું કહો.
ભાર ઝાકળનો કળીની પાંપણે
પથ્થરોને પણ પલળવાનું કહો.
ભસ્મ પણ ઊડી ગઈ મૃતદેહની
આ પવનને પાછા વળવાનું કહો.
પૃથ્વીને ઘેરીને બેઠી ક્યારની
આ અમાસોને પ્રજળવાનું કહો.
મૌન કે વાણીને ‘આદિલ’ છેવટે
જે અકળ છે એને કળવાનું કહો.

                                         - આદિલ મન્સુરી

તે પંખીની ઉપર પથરો ફેકતાં ફેકી દીધો

તે પંખીની ઉપર પથરો ફેકતાં ફેકી દીધો,
છૂટયો તે ને અરરર! પડી ફાળ હૈયા મહીં તો!
રે રે! લાગ્યો દિલ પર અને શ્વાસ રૂંધાઇ જાતાં
નીચે આવ્યું તરુ ઉપરથી પાંખ ઢીલી થતાંમાં.
મેં પાળ્યું તે તરફડી મરે હસ્ત મ્હારા જ-થી આ,
પાણી છાંટયું દિલ ધડકતે ત્હોય ઊઠી શક્યું ના;
ક્યાંથી ઊઠે? જ્ખમ દિલનો ક્રૂર હસ્તે કરેલો!
ક્યાંથી ઊઠે! હ્રદય કુમળું છેક તેનું અહોહો!
આહા! કિન્તુ કળ ઊતરી ને આંખ તો ઊધડી એ,
મ્રૂત્યુ થાશે? જીવ ઊગરશે? કોણ જાણી શકે એ?
જીવ્યું, આહા! મધુર ગમતાં ગીત ગાવા ફરીને,
આ વાડીનાં મધુર ફલને ચાખવાને ફરીને.
રે રે! કિન્તુ ફરી કદી હવે પાસ મ્હારી ન આવે,
આવે ત્હોયે ડરી ડરી અને ઇચ્છતું ઊડવાને;
રે રે! શ્રદ્ધા ગત થઇ પછી કોઇ કાળે ન આવે,
લાગ્યા ઘાને વીસરી શકવા કાંઇ સામથ્યૅ ના છે
–સુરસિંહજી તખ્તસિંહજી ગોહીલ (કલાપી)

સુખના ધણ

આંખોમાં આંસુ ખૂટ્યા છે,
કોણે આ ફૂલો ચૂંટ્યા છે ?
થાય ન સંપર્ક કોઈ રીતે,
સંબંધોના પુલ તૂટ્યા છે.
હાથોમાં કંઈ હાથ હતા પણ,
એક એક કરતાં સૌ છૂટ્યા છે.
આવો મિત્રો સાથે રડીએ,
ભાગ અમારા પણ ફૂટ્યા છે.
નામ કશું ન કમાયા બાકી,
ઝેર અમે પણ કંઈ ઘૂંટ્યા છે.
જાણીને શું કરશો ‘નાશાદ’
કોણે સુખના ધણ લૂંટ્યા છે.
– ગુલામ અબ્બાસ ‘નાશાદ’

સાવ અંગત એક સરનામું મળ્યું

સાવ અંગત એક સરનામું મળ્યું,
આજ વર્ષો બાદ એ પાનું મળ્યું.
મેં લખેલી ડાયરી વાંચી ફરી,
યાદની ગલીઓમાં ફરવાનું મળ્યું.
સોળમા પાને પતંગિયું સળવળ્યું,
જીવવા માટે નવું બહાનું મળ્યું.
જાણ થઈ ના કોઈને, ના આંખને,
સ્વપ્ન એ રીતે મને છાનું મળ્યું.
એક પ્યાસાને ફળી સાતે તરસ,
બારણા સામે જ મયખાનું મળ્યું.

                            - હરિશ્ચન્દ્ર જોશી

જે પ્રથમ દ્રષ્ટેીએ ગમી તે ગઝલ

લાજ ના ભાવથી નમી તે ગઝલ,
જે પ્રથમ દ્રષ્ટેીએ ગમી તે ગઝલ…..
એતો છે ચીજ સર્વ મોસમની
નિટત્ય લાગે જે મોસમી તે ગઝલ…..
લીટી એકાદ સામ્ભળી ‘ખુશી’
હલબલી જાય આદમી તે ગઝલ……

ઈશારે એ નચાવે છે…

નથી ઘરમાં ચલણ કોઈનું, મિસિસ ઘરની ગવર્નર છે,
ઈશારે એ નચાવે છે, પતિ જાણે કે બંદર છે.
ન લોટો છે, ન થાળી છે, બગલમાં એક બિસ્તર છે,
ભરોસો રાખવો ક્યાંથી કે ફરતારામ મિસ્ટર છે.
લપેડા પાઉડરના છે, ઠઠારો પણ પરી જેવો,
હકીકતમાં મને દેખાય છે કે એ છછુંદર છે.
હું પડખાં ફેરવીને રાત જાગીને વીતાવું છું,
નથી કોઈ પ્રેમનો દર્દી, પરંતુ ઘરમાં મચ્છર છે.
ટકે સિંહણનું દૂધ, તો માનજો છે પાત્ર સોનાનું,
ટકે ના, તો નથી પાતર, સમજો એ કપાતર છે.
તિજોરી તર ભરી છે ત્યાં નથી ખાનાર કો’ બચ્ચું,
ગરીબોના ઘરે ખાનાર બચ્ચાંઓનું લશ્કર છે.
તમે માનો ન માનો એ બધાં છે મન તણાં કારણ,
શ્રદ્ધાથી જો ભજો તો દેવ, નહિતર એક પથ્થર છે.
જીવન છે આમ તો શાયરનું, પણ કડકાઈ નાણાંની,
હકીકત છે કે, બેકારી જીવનમાં એક ફાચર છે.
કદી સારું નિહાળું તો ગ્રહી લઉં છું તુરત દિલમાં,
ગણો તો આમ ‘ગોલીબાર’ પણ પાકો નિશાચર છે.

– એન. જે. ગોલીબાર

by Maulik Dave

था तुम्हें मैंने रुलाया! by Harivansh Rai Bachchan

हा, तुम्हारी मृदुल इच्छा!
हाय, मेरी कटु अनिच्छा!
था बहुत माँगा ना तुमने किन्तु वह भी दे ना पाया!
था तुम्हें मैंने रुलाया!
स्नेह का वह कण तरल था,
मधु न था, न सुधा-गरल था,
एक क्षण को भी, सरलते, क्यों समझ तुमको न पाया!
था तुम्हें मैंने रुलाया!
बूँद कल की आज सागर,
सोचता हूँ बैठ तट पर -
क्यों अभी तक डूब इसमें कर न अपना अंत पाया!
था तुम्हें मैंने रुलाया!

હજી પણ એમને ખાના ખરાબી ની ખબર ક્યા છે

હજી પણ એમને ખાના ખરાબી ની ખબર ક્યા છે,
હજી પણ અમને પુછી રહ્યા છે કે તારુ ઘર ક્યા છે.
મને પણ કોઇ શક પહેલી નજર ના પ્રેમ પર ક્યા છે,
મગર મારા તરફ એની હવે પહેલા જેવી નજર ક્યા છે.
મળી લઈએ હવે આવે સુખદ અંજામ ઉલ્ફત નો,
તને મારી ફીકર ક્યા છે, મને તારી ફીકર ક્યા છે.
બીછાવ્યા તો નથી એમાય કાંટા કોઇયે “બેફામ”
મરણ પહેલા જરા હુ જોઇ લઊ મારી કબર ક્યા છે.
-”બેફામ”

जीवन की आपाधापी में by harivansh rai bachchan

जीवन की आपाधापी में कब वक़्त मिला
कुछ देर कहीं पर बैठ कभी यह सोच सकूँ
जो किया, कहा, माना उसमें क्या बुरा भला।
जिस दिन मेरी चेतना जगी मैंने देखा
मैं खड़ा हुआ हूँ इस दुनिया के मेले में,
हर एक यहाँ पर एक भुलाने में भूला
हर एक लगा है अपनी अपनी दे-ले में
कुछ देर रहा हक्का-बक्का, भौचक्का-सा,
आ गया कहाँ, क्या करूँ यहाँ, जाऊँ किस जा?
फिर एक तरफ से आया ही तो धक्का-सा
मैंने भी बहना शुरू किया उस रेले में,
क्या बाहर की ठेला-पेली ही कुछ कम थी,
जो भीतर भी भावों का ऊहापोह मचा,
जो किया, उसी को करने की मजबूरी थी,
जो कहा, वही मन के अंदर से उबल चला,
जीवन की आपाधापी में कब वक़्त मिला
कुछ देर कहीं पर बैठ कभी यह सोच सकूँ
जो किया, कहा, माना उसमें क्या बुरा भला।

કૂંપળ

ગામ આખું કે’ છે
એ હસે છે તો
એના ગાલમાં સુંદર મજાના ખાડા પડે છે.
હું પડ્યો પડ્યો ગણું છું,
આ ખાડામાં, મારા સિવાય
બીજા કેટલાં પડે છે ?
**************
ખુલ્લા
આકાશનું માપ શું ?
લાવ,
તારી આંખને માપશું ?
**************
એવું પેલ્લી વાર બન્યું
ભૂલી ગયો નામ હું મારું !
એમણે હળવેકથી પૂછ્યું :
“શું છે નામ તમારું ?”
**************
‘ખૂબસૂરતની’ જોડણી લખતાં
કાયમ ભૂલ થઈ જાય છે,
હું શું કરું ?
એ યાદ આવી જાય છે.
**************
જિંદગીને એમણે
રંગીન કાગળ ગણી.
મને છોડ્યો છે
હાંસિયો ગણી.
**************
હું સીધે રસ્તે ચાલ્યો
તો ઈશ્વર મળ્યા
અને સામે ચાલી
જરી ગલીમાં વળ્યો
ત્યાં તો એણે
દોટ કાઢી.
**************
ઊડ્યો પાલવ એમનો,
એમને ક્યાં ખબર છે ?
જઈને સ્પર્શ્યો જેમને, પૂછો
એમના શું ખબર છે.
**************
નક્કી મને લાગ્યા છે
કો’કના નિસાસા,
આ ફોરાં વરસાદનાં
વાગે છે ખાસ્સાં !
**************
એવું જરૂરી છે,
આંસુ વહેતાં જ હોય ?
આવો, કારગીલની સરહદ પર,
બરફનાં ચોસલે-ચોસલાં બતાવું !
**************
એકમેકમાં મિક્સ કરો તોય
રિઍકશન ક્યાં આવે છે ?
મારું ને સમસ્યાનું
બ્લડગ્રૂપ એક આવે છે.
**************
હું એ નથી માગતો
કે મને મંઝિલ દે !
સફર દે !
ને એક મજેદાર સાથી દે !
**************
‘Beware of Dog’
બંગલાની બ્હાર
પાટિયું લાગ્યું :
આમાં ‘Dog’ ની જગ્યાએ
‘Dogs’….
હવે કેવું લાગ્યું ?
**************
તમારી આંખમાંથી ટપક્યું
એકાદ ટીપું આંસુ,
હું દોડું તે પહેલાં દોડ્યાં,
મારી આંખમાંથી આંસુ.
**************
છે સ્વપ્ન મારું,
લાડકું છોકરું,
એને કેમ આમ થાય છે !
સત્ય સાથેના ઝઘડામાં
રોજ માર ખાય છે.
**************
હશે કયા જન્મનું લેણું
તે ઉઘરાવવા બેઠા છે,
ઘા કરીને મીઠું
ભભરાવવા બેઠા છે.
**************
ચલો, મારી જિંદગી
કો’કને એટલી તો ફળી !
મફતના ભાવમાં,
એક પ્રયોગશાળા તો મળી !
**************
આપણો રસ્તો તો એક જ હતો
પણ ડિવાઈડરની એક એક બાજુએ રહ્યાં :
આથી અકસ્માત તો ના થયો,
એક પણ ના થયાં.
**************
મારી આવડી અમથી આંખમાં
હું બેઉને કેમ સમાવું ?
નીંદર કે’ હું અંદર આવું
કવિતા કે’ હું બા’ર ના જાઉં
**************
સૌની
માત્ર પારદર્શક
આંખો તારી,
અપાર-દર્શક !
**************
મને
વહેલો જગાડશો મા.
થોડીક તો જીવવા દો
જિંદગી સપનામાં !
**************
અંધારું પણ મને છેતરી ગયું !
પછી થશે અજવાળું, પહેલાં ના કહ્યું !
**************
ચલો,
સમસ્યામાં સામ્ય
આટલું તો છે !
તને દુ:ખ છે થાકનું
મને દુ:ખનો થાક છે.
**************
– ડૉ. અશોક એચ. પટેલ

by Maulik Dave